Teleskop zbiera światło gwiazd – okular decyduje ile z tego światła, oraz w jaki sposób dociera do naszego oka. Okulary charakteryzuje kilka parametrów, które łatwo zrozumieć i ocenić, oraz jeszcze więcej takich, które będąc przynajmniej równie istotnymi, są trudniejsze w uchwyceniu w liczby i tym bardziej ocenie. Te najważniejsze, proste, parametry to:
Ogniskowa okularu
Ogniskowa okularu (f) określa uzyskiwane powiększenie (M). Jeżeli oznaczymy ogniskową teleskopu jako F, to uzyskane z jego użyciem powiększenie wynosi:
Pole widzenia
Im większe pole widzenia (podawane w stopniach – °) tym większy obszar nieba możemy obserwować przy tym samym powiększeniu.
Odległość dobrego widzenia
Odległość dobrego widzenia określa w mm odległość z jakiej możliwa jest obserwacja pełnego pola widzenia okularu. Im większa jest ta odległość tym wygodniejsza obserwacja. Szczególnie ważne jest to dla osób z wadami wzroku. Poza tym, okular z bardzo krótką odległością dobrego widzenia wymusza fizyczny kontakt z teleskopem, a to oznacza drgania całego urządzenia.
Dobry okular nie kryje swoich parametrów: obok – okular Synta Super Plössl o ogniskowej 25mm, polu widzenia 52° z wielokrotnie powlekanymi soczewkami.
Inne cechy
Dobre okulary mają elementy optyczne powlekane warstwami antyodblaskowymi redukującymi wtórne odbicia oraz zwiększającymi transmisję światła.
Prosty okular dwuelementowy dający niewielkie pole widzenia (ok 30°) o wyraźnych wadach optycznych. W jego konstrukcji zastosowano dużą soczewkę główną, oraz mniejszą przyoczną. Soczewka główna umieszczona jest tuż przed ogniskową teleskopu.
Prosty okular dwuelementowy z płasko-wypukłych soczewek wykonanych z kronu. Daje niewielkie pole widzenia (ok 30°) o wyraźnych wadach optycznych. Achromatyczny wówczas, gdy soczewki są od siebie oddalone dokładnie o długość swych ogniskowych. Jednak taki układ jest niezmiernie wrażliwy na zabrudzenia. 
Okular Kellnera zbudowany jest z trzech soczewek. Jest to konstrukcja pozwalająca na częściowe lub całkowiete skorygowanie aberracji chromatycznej, dająca obraz dobrej jakości polu widzenia ok 40° i – w przypadku dobrego wykonania – kontraście w całym polu widzenia.
Okular ortoskopowy (okular Abbego, okular Steinheila) zbudowany jest z czterech soczewek. Daje nieco mniejsze pole widzenia od okularów Kellnera, jednak obraz jest w pełni achromatyczny, dająca obraz wyższej jakości. Bardzo dobrze nadaje się do wykorzystania w refraktorach podczas obserwacji obiektów układu słonecznego.
Okular Plössl zbudowany jest z czterech soczewek. Jest to konstrukcja achromatyczna, dająca obraz dobrej jakości o stosunkowo dużym polu widzenia – zazwyczaj ok 50° i kontraście. Ze względu na korzystny stosunek ceny do jakości stanowi najpopularniejszy typ okularu.
Okular Super Plössl to zmodyfikowany Plössl, w którym dzięki wprowadzeniu dodatkowej soczewki zwiększono pole widzenie do ok 55°. Zbudowany jest z pięciu soczewek. Jest to konstrukcja achromatyczna, dająca obraz wyższej jakości od standardowych Plössli.
Okulary Lantanowe wykorzystują soczewki ze szkła z domieszką lantanu, doskonale redukującego powstawania widma wtórnego i aberracji chromatycznej. Cechuje je duża odległość dobrego widzenia. Jakość obrazu jest bliska doskonałości.
Okular Erfle’a zbudowany jest z pięciu lub sześciu soczewek ze szkła o obniżonej dyspersji. Są to okulary profesjonalne, w pełni achromatyczne o szerokim – 60°-75° – polu widzenia. Wadą tej konstrukcji jest wyraźna dystorsja obrzeży pola widzenia, szczególnie widoczna przy dużych powiększeniach. Są natomiast doskonałe do obserwacji obiektów odległych, gdzie ich panoramiczne pole widzenia daje niezapomniane wrażenia.
Okular Naglera zbudowany jest z siedmiu lub więcej soczewek. Są to okulary profesjonalne, w pełni achromatyczne o ultra-szerokim, wynoszącym powyżej 80° polu widzenia. Obserwacja nieba za pomocą Naglera to przeżycie samo w sobie.
Dodaj komentarz