Gwiezdny kanibalizm prowadzi do nadwagi
Astronomowie odkryli, że tajemnicze, mające nadwagę gwiazdy określane mianem niebieskich maruderów (ang. blue straggler – BS), powstają w wyniku gwiezdnego kanibalizmu polegającego na stopniowym pożeraniu plazmy jednej gwiazdy przez drugą, w efekcie czego powstaje masywna, niezwykle gorąca gwiazda, która sprawia wrażenie młodszej niż jej faktyczny wiek. Proces ten zachodzi w układach podwójnych gdzie dwie gwiazdy okrążają wspólny środek masy.


Dr Chirstian Knigge
Badania, częściowo finansowane przez brytyjski Science and Technology Facilities Council (STFC) prowadzone były przez naukowców na Uniwersytecie Southmapton oraz kanadyjski Uniwersytet McMaster – a ich wyniki zostały w dniu dzisiejszym opublikowane w magazynie Nature.
Gwiazdy BS odkryto w wielu gromadach kulistych – gęstych, związanych grawitacyjnie asocjacjach gwiazd. Według przyjętych teorii masywne niebieskie gwiazdy powinny dawno temu wymrzeć w gromadach ponieważ wszystkie gwiazdy w nich się znajdujące narodziły się w tym samym czasie a zatem powinny znajdować się w podobnej fazie ewolucji. Jednak te masywne, nietypowe gwiazdy zdają się być znacznie młodsze niż pozostałe gwiazdy we wszystkich gromadach.
Dr Chirstian Knigge z Uniwersytetu Southmapton wyjaśnia: -” Pochodzenie gwiazd BS od dawna stanowiło zagadkę. To co było jasne, to że do stworzenia gwiazdy BS konieczne są dwie gwiazdy – w gromadach nie mogły istnieć samotne gwiazdy o tej masie.”
Prof. Alison Sills z Uniwersytetu McMaster dodaje: -” Wiemy o tej gwiezdnej anomalii od 55 lat. W tym czasie pojawiło się wiele teorii ich powstania: że powstały w wyniku kolizji, czy też że jedna z gwiazd w układzie podwójnym ponownie się narodziła poprzez pobranie materiału od towarzysza.”
Astronomowie zbadali gwiazdy BS w 56 gromadach kulistych i odkryli, że całkowita ich liczba w każdej z gromad nie odpowiadała liczbie przewidywanej przez teorię kolizji. Odkryli jednocześnie że istnieje korelacja między całkowitą masą jądra gromady a liczbą gwiazd BS w niej obserwowanych. Ponieważ masywniejsze jądra oznaczają większą liczbę układów podwójnych doszli do wniosku, że istnieje związek miedzy liczbą gwiazd BS a liczbą układów podwójnych. Ponadto wnioski poparli wstępnymi danymi obserwacyjnymi, które bezpośrednio zmierzyły liczbę układów podwójnych w jądrach gromad kulistych. Wszystko to wskazuje, że gwiezdny kanibalizm jest głównym mechanizmem odpowiedzialnym za powstawanie gwiazd BS.
Dr Knigge podsumowuje: -” To jak dotychczas najsilniejsze i jednocześnie najbardziej bezpośrednie dowody na to, że większość gwiazd BS, również tych znajdujących się w jądrach gromad kulistych, to dzieci układów podwójnych. W dalszych badaniach będziemy chcieli ustalić, czy rodzice gwiazd BS ewoluują w izolacji, czy też do wyjaśnienia naszych wyników konieczne są po drodze dynamiczne spotkania z innymi gwiazdami”.
Źródło:
- STfC: Stellar cannibalism is key to formation of overweight stars
- Zdjęcie: ASA Goddard Space Flight Center, R.Saffer (Villanova Uniwersity), D.Zurek (ST Scl)